FORUM KLASY III ET ZSZ W WODZISŁAWIU ŚLĄSKIM

Przyczyny braku zywnosci srodowiska:
Kleski zywiolowe,erozje gleb,pustynie,niszczenie rzez szkodniki
Czynniki spoleczne:brak pracy
Czynniki ekonomiczne:uprawa i hodowla malo wydajnych roslin i zwierzat
Czynniki polityczne:konflikty wojny zla polityka panstwa
Normy zywieniowe:
Dla prawidlowego odzywiania i rozwoju organizmu konieczne jest spozywanie zywnosci zawierajacej min.2750KCl/doba oraz 80g.bialka witaminy sole mineral.
Systemy zywnosciowe:
a)system obfity-ponad 2800Kcali pond 80g.bialka wyst.w krajach wysoko rozwinietych
Usa kanada wielka brytania wlochy
B)system normalny-2400-2800Kcal a bialko od 60-80g.kraje srednio rowwiniete to polska
Litwa lotwa czechy
c)system niedostateczny-2000-2400 bialko 50-60g. Indie pakistan sudan niger czad
d)system glodujacy-pon.2000 kcali pon 50g.bialka etiopia zambia afganistan korea półn.
e)FAO-organizcja ONZ do spraw wyzywienia i rolnictwa lata70 XXw. Wprowadzenie zielonej rewolucji-polegalo na wprowadzeniu nowych wysoko plennych odmian roslin(ryz kukurydza przenica) wyst.indie chiny meksyk pakistan
akwakultura- forma gospodarki ludzkiej, mająca na celu zwiększenie pozyskiwania żywności (rzadziej innych produktów) ze środowiska wodnego; polega na hodowli wybranych rodzajów organizmów wodnych, głównie zwierzęcych, w naturalnych lub sztucznych zbiornikach wodnych – słodko- lub słonowodnych
rybołustwo-to galez gospodarki obejmujaca uzyskiwanie ryb a także innych zwierzat(skorupiakow mieczakow) z mórz jezior i rzek do konsumpcji i przetwórsto
rybactwo-obejmuje chow hodowle i uzyskiwanie ryb ze sztucznych zbiornikow wodnych oraz zagospodarowania i eksploatacje rybnych zasobow rzek i jezior.
Polowy ryb
a) najbogatsze sa wody zasobne w plankton (plytkie wody naslonecznione) a także miejsca zimne natlenione wody mieszaja się z wodami cieplymi. Bogate w ryby sa również wody szelfowe strefy umiarkowanej
b) najzasobniejsze regiony lowisk :azja wschodnia zachodnie wybrzeze ameryk poludn.
Peru i chile polnocny atlantyk islandia azja poludn.wody zelfowe USA
c)najwieksze polowy w przeliczeniu na 1 mieszk.islandia7082 kg. Wyspy owcze1048kg
norwegia 602kg chile 283kg.peru 415kg.
Udzial panstw w swiatowym polowie ryb:
Chiny 16,9mln t. Peru10,7 japonia5 USA 4,7mln.
Problemy wspolczesnego ryboustwa :duza smiertelnosc ryb które wylawiaja się z przylowem,wiel wyb wyzuca się z sieci,zabijanie chronionych gat.zwierzat które zaplatuja się w sieci rybackie
Lasy zajmuja52 mln km2 (32%)pow.ladowej ich rozmieszczenie jest nierowno mierne jest efekt zroznicowania warunkow klimatycznych oraz dzialalnosc czlowieka.najwieksza pow.lasy zajmuja w ameryce pol.(46,7%) austria ok18%
Funkcje lasow:
a)ekologiczne-reguluje ilosc tlenu i Co2 w atmoswerze zapobiegaja powodziom schronienie dla zwierzat stanowia bogactwo roznorodnych gat.wplywaja na temp.i wilgotnosc zapobiegaja proc.erozyjnym.
b) zdrowotne oczyszczaja powietrze z zanieczyszczen pylowych tlumia halas drzewa wydzielaja olejki eteryczne i subst bakteriobojcze
c) funkcje gospodarcze- źródło surowcow dla roznych galezi przemyslu
gatunki drzew urzytkowych:
lasy iglaste- (tajga) modrzew jodla swierk sosna charakter.się malym rocznym przyrostem masy drzewnej z powodu niskich temp.
Lasy lisciaste-strefy umiarkowanej dab bug klon jesion grab lipa wiaz wartosc gosp tych lasow jest duza wszystkie drzewa stanowia cenny surowiec dla roznych galezi przemuslu drzewnego chrakt.się łatwa dostepn.zmechanizowana gosp.
Lasy monsunowe- eukaliptusy bambusy sandalowiec
Lasy podzwrotnikowe-machon cheban kauczukowiec balsam,charakter.się gospodarka rachunkowa eksploatacja jest trudna i kosztowana gdyz drzewo majace znaczenie gospodarcze wyst.pojedynczo i wiekszosc drzew ma drzewo miekki i gabczaste
Lesistosc-% udzial lasow w ogolnej pow.terenu.najwieksza lesistosc maja(ponad 70%)gabon gujana surinam poupa,nowa gwinea korea półn.panstwa o malej lesistosci(pon 5%) portugalia libia egipt arabia oman azja kazachstan awganistan
Gospodarka drewnem:
a) racjonalna charakt.kraje wys.rozwinietezwiekszanie pow.lasow wprowadza sklad gatunkowy zblizony do naturalnego dba się o to by przyrost masy drzewnej był wyzszy niż jej ubytek
b) rachunkowa-charakt.kraje slabo rozwiniete pow.lasow maleje co spowodowane jest wiekszym ubytkiem masy drzewnej a niezeli przyrostem.
Najwieksi producenci drewna: chiny USA indie brazylia indonezja
Najwieksi produc. Papieru: USA kanada japonia chiny niemcy


1.Rolnictwo jest działem gospodarki, który obejmuje uprawe rozlin i hodowle zwierzat w celu pozyskania żywności oraz surowców dla przemysłu.
2.Funkcje rolnictwa-ekonomiczne:dostarcza żywność, surowce dla przemysłu,-przestrzenna- kształtowanie krajobrazu, krajobraz kulturowy,- przemysłowa: zmniejsza bezrobocie, daje prace.
3.Czynniki rozwoju rolnictwa: warunki klimatyczne(najdogodniejszy klimat umiarkowany ciepły, kontynentalny, podzwrotnikowy, odmiany monsunowe) ,- warunki glebowe(czarnoziemie, mady, w dolinach rzek),-ukształtowanie teranu(tereny nizinne),-zasoby wodne.
4.Obszary o najdogodniejszych warunkach przyrodniczych europa: nizina francuska, wyzyna bawarska, nizina slaska, wyzyna czesko-morawska,nizina rumunska, podlaska,południowo-zachodnia Rosja. AZJA:-nizina Gangesu i indu, chinska, mandzurska, południowy Kazachstan. AFRYKA:-delta nilu,RPA AMERYKA PŁN:-wielkie równiny preri USA, Nizina zatokowa AMERYKA PŁD:-nizina la Platy(pampa), wyzyna brazylijska
5.Czynniki pozaprzyrodnicze-sposób uzytkowania ziemi Do uzytków rolnych zaliczamy:-grunty orne-uzytki zielone,sady:-Stosunki własnościowe;własność prywatna, panstwowa, społdzielcza:- Struktura wielkosciowa gospodarstw-korzystniejsze SA gospodarstwa wielohektarowe,wyposażenie chemiczne,niewielka ilość gruntów ornych przypadajaca na jeden ciagnik-nawozenie i mediacja(budowa kanałów)-nawadnianie(mediacja)i osuszanie-polityka rolna- rolnictwo jest strategicznym działem gospodarki, panstwo dostuje rolnictwo stosując np. ulgi podatkowe, kup interwencyjny, gwarantowane ceny minimalne cła na żywność importowana,preferencyjne kredyty.
6.Typy rolnictwa- ze wzg. Na wielkość gospodarstw, nakłady pracy i srodków produkcji.
Wielkość gospodarstw-małoobszarowe, srednioobszarowe, wielkoobszarowe, Nakłady pracy i srodki produkcji,-ekstensywne(charakteryzujące się małymi nakładami)- intensywne(gdy nakłady na produkcje SA wyskoie)
7.Typologiczne zróżnicowanie rolnictwa-a)pierwotne(Afryka, płd-wsch Azja)-wspolne władanie ziemia, wykorzystywanie prymitywnych narzedzi(ludzi, zwierzat) b)zaro-odłogowe(Ameryka łacinska),wypalanie fragmentu lasu, c)pasterstwo koczownicze(Afryka, azja)
8.Rolnictwo tradycyjne- zaspakajanie potrzeb roników i cih rodzin- sprzedaz na rynku niewielkich nadwyżek, A)rolnictwo ugorowe: polega ona na 2 lub 3 letnim ugorowaniu Pol przy niewielkich nakładach pracy i srodków(zachodnia Azja,Zach i płd afryka) B)rolnictwo ciagłe o mieszanej strukturze produkcji: wystepuje w nim uprawa roli i chów zwierzat, charakteryzuje się duzym rozdrobieniem gospodarstwa i niska intensywnością gospodarowania(pln Afryka, Zach Azja, Ameryka łacinska) C)rolnictwo ekstensywne, roślinne, czesciowo towarowe: uprawa roślin(kako, kawa, kauczuki) i wystepuje w strefie klimatów ciepłych D)rolnictwo mało intensywne, wielkoobszarowe, wysokotowarowe: reprezentuja je gospodarstwa w których pracuja robotnicy najemni, uprawa roślin, chów zwierzat(Ameryka łacinska) E)rolnictwo intensywne nienawadniane lub nawadniane(w zlaznosci od warunków przyrodniczych)-opiera swoja działalność na wyskokich nakładach pracy i róznych nakładów srodków produkcji jest nastawiony na zaspokojenie swoich potrzeb.
9.Rolnictwo rynkowe: ma intensywny charakter(pełna mechanizacja, stosowanie nawozów mineralnych i chemicznych srodków ochrony roślin, racjonalny chów zwierzat)rodukjca jest przeznaczona na sprzedaz,-wystepuje w Zach, euopie, Ameryce płd. A)rolnictwo intensywne surowcowo-warzywne-oparta na małych i średnich gospodarstwach(Zach. I płd. Europa, USA-kalifornia, floryda) B)rolnictwo wielkoobszarowe o nastawieniu hodowlanym- specjalizuje się m. In w chowie bydła mlecznego miesnego i owiec(USA, Australia, Argentyna, nowa zelandia) C)rolnictwo plantacyjne, wielkoobszarowe- specjalizuje się w produkcji trzciny cukrowej, kawy, herbaty, bananów(strefa klimatów ciepłych) D)rolnictwo wielkoobszarowe nastawione na produkcje zbóż(USA, kanada, Australia i  Rosja) E) rolnictwo o gospodarstwach srednioobszarowych wyspecjalizowanych w chowie(bydła mlecznego, miesnego, owiec i drobiu)(USA, Zach Europa srodkowa Europa, polska)
10.Rodzaje roślin uprawianych: A)rośliny żywieniowe- alimentacyjne- zboza,rośliny bulwiaste i korzeniowe, rozliny cukrodajne, straczkowe i oleiste, drzewa i krzewy owocowe, warzywa, przyprawy B)rośliny pastewne-motylkowe(lucerna)-straczkowe(łubin)-pastewne trawy, pastewne okopowe(buraki) C)rośliny przemysłowe-specjalne, włókniste, kauczukodajne,oleiste,korzeniowe,lecznice.
11.Charakterystyka zbóz:zboza(jęczmień, owies, pszenica, proso, sorgo) A)pszenica:-wymagania-zyzne gleby(duze wymagania o dobrym nawilgoceniu),duze nasłonecznienie(umiarkowany ciepły, podzwrotnikowy)Europa-nizina francuska, wegierska, wyzyna bawarska, Ukraina, Południowo.zach. Rosja,Azja: Kazachstan, nizna indu, Gangesu, chinska, mandzurska, Ameryka płd, wielkie równiny, USA i kanada Ameryka płn,pampa-argentyna, pld.zach czesc wyzyny brazylijskiej,AFRYKA RPA, delta nilu Australia-płd.wsch czesc.
Główni producenci-chiny,USA,Indie,Rosja,Francja, Zbiory pszenicy na swiecie,600 mln. Ton rocznie- plony pszenicy (25 qwintali z hektara)1g=100kg
B) Ryż- producenci; Chiny USA,-uprawiany jest bna terenach zalewowych na nadbrzeżnych rowninach- w strefie klimatu tropikalnego. Najwięcej ryzu  produkuje: Chiny, Indie, Japonia, Bangladesz, Indonezja, Najw.producenci: Wietnam, Korea płd, Filipiny. Zbiory swiatowe 35 qwintali z hektara.klimat zwrotnikowy,podzwrotnikowy, o duzym opadach deszczu, klimat monsunowy.
C)kukurydza- wymagania, dobre gleby, długi okres wegetacji,, klimat goracy i wilgotny(umiarkowany ciepły i podzwrotnikowy(USA, Francja, Niemcy,Brazylia, Argentyna)-rejony upraw-basen akwitański, nizina wegierska, Ukraina.Azja, Chiny, nizina mandziurska, USA, nizina centralna, Ameryka płd, wyzyna brazylijska, nizina la Platy, zbiory i plony-500-600 mln ton rocznie, 40 qwintali z hektara.
D)Jęczmień-wymagania- odporny na wysokie i niskie  temp. Oraz susze , nie uprawia się go w klimacie równikowym-producenci-Rosja , USA, Francja, Belgia, GB,
E)Zyto- wymagania- małe wymagania glebowe i klimatyczne- powierzchnia zasiewów zmniejsza się na rzecz pszenicy i przen.-zyta, Najw. Producenci- kraje Europy srodkowej.

Ziemnaik-małe wymagania glebowe, uprawiany gł. W klimacie umiarkowanym rosja polska chiny usa Maniok- krzew posiadający bulwiaste korzenie.bulwy w stanie surowm sa trujące uprawiany w klimacie równikowym ameryki płd. I azji(indonezja, indie, chiny,malezja) Batat-ziemniak rejony upraw  strefa między zwrotnikowa(chiny, Wietnam, Indonezja)trzcina cukrowa-to trawa wieloletnia, łodyga zawiera 20% cukru wymaga wysokich  temperatur dużej wilgotnosci i urodzajnych gleb. Ameryka Płd. Usa,  Azja, Australia,  Afryka. Burak cukrowy-zal. Do roślin okopowych wym. Duzego nakładu pracy, żyznej gleby, wilgotności  uprawiany jest w klimacie ciepłym. Kraje europejskie, ameryka płn azja(chiny, polska,ukraina, niemcy)Soja-roślina strefy miedzyzwrotnikowej, podzwrotnikowej, umiarkowanego ciepłego(chiny,usa, brazylia)Słonecznik-klimat umiarkowany ciepły,podzwrotnikowy. Europa, Azja, ameryka płd. (francja, ukraina, Wegry, Turcja)Orzeszki ziemne- strefa miedzy zwrotnikowa, ameryka płd, azja, afryka(chiny, indie, nigeria)Rzepak-strefa umiarkowana, europa, azja, (chiny indie, niemcy, polska) Oliwki-klimat podzwrotnikowy, śródziemnomorski europa (hiszpania, grecja, włochy) afryka(algeria, turcja)Palma kokosowa-roślina na wybrzeżach mórz tropikalnych, wymaga słonej gleby azja(indie, filipiny, indonezja) Palma oleista str. Międzyzwrotnikowa  afryka, azja, (Nigeria, indonezja, malezja) bawełna-wyst. Na słabo nawodnionych obszrach, wyst na wszystkich kontynetach oprócz antarktydy i australi. Len- pochodzi  z wsch. Europy i z rejonu m. Śródziemnego juta- uprawia sie ja w klimacie gorącym wilgotnym producenci indie, bangladesz, chiny kakao-rosnie z wilgotnych lasach tropikalnych ameryki. Płd i środkowej a także w afryce (brazylia, ghana, inonezja, malezja)
Pasterstwo koczownicze-pasterze wraz ze zwierzętami i rodzinami przemieszczaja sie w poszukiwaniu pastwisk( bliski wschód, azja zach, afryka) Pasterstwo wędrowne-w ciepłej porze roku pasterze wypasają zwierzęta wysoko w górach(hale kraje śródziemnomorskie) chów pastwiskowy-zwierzeta  wypasane sa na stałych pastwiskach należących do hodowców(Usa, Brazylia,Argentyna)Pastwiskowo- oborowy- powiązany jest z wytwarzaniem własnej paszy przez gospodarstwo rolne Chów przemysłowy -odbywa sie w pomieszczeniach , duży stopień mechanizacji  Bydło-gł. Kierunki chowu bydła *chów mleczny(intensywny europa zach, usa nad wielkimi jeziorami, płn- wsch chiny) chów mięsny(ekstenstywny brazylia, rosja, ukranina, argentyna) chów ogólnouzytkowy( mieszany) kraje skandynawski) bydłoazja(indie)Ameryka płn(usa)Ameryka płd(brazylia) Afryka środ.   Mięso-Azja, afryka, ameryka płd, płn mleko -azja, indie, afryka chodowlatrzody chlewnej-typy chodowli
*intensywny chow zwiazany z klimatem umiarkowanym kraje uropy zach, USA Argentyna
*ekstenzywny przyzagrodowy klimat miedzyzwrotnikowy Azja wsch Ameryka Srod
chodowla trzody odznacza sie krotkim cyklem produkcyjnym (110kg-6miesiecy)
Pogłowie trzody na swiecie rosnie mimo ograniczenia spozywanie wieprzowin(religia islam judaizm KWR)Czołwoka pod wzgledem sztuk -Chiny USA Brazylia Niemcy
Owce małe wymagania pokarmowe moga byc chodowane w kazdych warunkach klimatycznych (wyjatek rownikowy)Ma zazwyczaj charakter ekstensywny Australia Wilk. Brytania Irladia
Drób Fermy najczesciej polozone sa w poblizu duzych miast (rynek zbytu) typ chodowli intensywny przemyslowy
czołówka USA chiny Rosja Brazylia  owce-owce maja małe wymagania pokarmowe i mogą byc hodowane  w każdych warunkach klimatycznych (wyj. Klimat równikowy) hodowla ma charakter ekstensywny pastwiska Australia, Nowa zelandia, Irlandia czołówka światowa- Australi, chiny, Iran, nowa zelandia  chodowla drobiu- fermy najczesciej połozone są  w pobliżu dużych miast  rynek zbytu.Typ hodowi intensywny(przemysłowy) ilośc sztuk Usa , chinu, rosja
KWR*duza roznorodnosc pod wzgledem produkcji roslinnej i zwierzecej
*dominuje typ intensywny, przemyslowy*system dpołat panstwa dla rolnikow
*typ towarowy*duza mechanizacja chemizacja (duze naklady kapitału)
*niski wskażnik zatrudnienia*system dopłaty panstwa dla rolników
KSR
*dominuja produkcja roslinna*dominuje typ prymitywny ekstensywny*typ samo zaopatrzeniawy*mała mechanizacja*male naklady kapitału*wysoki wskaznik zatrudnienia
*brak dopłaty państwa*wysoki wskażnik zatrudnienia